Ljubav prema Kotoru i Boki su vječna inspiracija za Ilka Marovića, entuzijastu iz ribarskog mjesta Muo, koji je i ove Bokeljske noći zablistao alegorijskom barkom sa originalnim kotorskim motivom – replikom kipa Bižanta, kako su u narodu zvali mletačkog dužda Pietra Duoda. Skrenuo je pažnju na spomenik iz 17. vijeka, koga više nema, ali na svoj način inspirisao i poštovaoce kulturne prošlosti da možda i obnove taj spomenik. Ilko je kip napravio u saradnji sa dvojcem Meštar i Furešta, prema arhivskoj fotografiji i opisu arheologa mr Jovice J. Martinovića Kip su napravili od stiropora, kartona, mrežice, led-sijalica...
– Nekoliko godina nosim ovu ideju da napravim kip „Bižantija“, bilo je teško napraviti ga, a sada sam to uspio uz pomoć Marka Ševaljevića i njegove supruge Andreje. Bižant je bio italijanski vojnik, poslije je postao gradonačelnik, pola Kotora je bilo njegovo, međutim, danas malo ko zna da je on uopšte i postojao. Njegov kip, koji je stajao na ulazu u palatu Bizanti, srušili su vandali 1945. godine. O njemu se mogu naći podaci u kotorskom arhivu, a postoji i pjesma o tome kako su ga lomili, koju je napisao moj brat Gracija Marović ,kaže Ilko za „Dan“. Sjeća se strica koji mu je od malena usadio tu ljubav za Kotor i njegovo nasljeđe, vodio ga u bokeljske noći, na karnevale, kasnije je pjevao u klapama, u gradskom horu, muljanskom horu sa mandolinskim orkestrom, kojih više nema. Član je Tetra 303, učesnik amaterskih pozorišnih komada, među kojima je i „Kotor o Kotoru“ u režiji Petra Pajakovića.
– Nastaviću tako dok god budem mogao – kaže Ilko, koji je radio u opštinskom sindikatu i dugi niz godina bio predsjednik kotorskog Crvenog krsta, gdje i sada volontira.
Tradicija Marovića u aktivnom učešću Bokeljske noći duga je više od šest decenija. Sjeća se stričeva Anta Marovića, Iva Marovića, starih feštađuna, a on je prvi put zaveslao maškaranom barkom 1959. godine, kad je u Kotor došao Tito.
– Ta Bokeljska noć bila je nezaboravna, nije bilo modernog osvjetljenja kao sada, ali su bili pet-šest velikih vojnih reflektora po brdima i to kad se upalilo, obasjalo je cijeli zaliv, kao da je gorio. Nisam tada osvojio nikakvu nagradu, imao sam tek sedam godina, samo sam tražio ocu da mi da barku. Ukrasio sam je samo sa dvije grane jablana na konop, dva balona...Cijeli moj život protkan je karnevalima, feštama, bokeljskim noćima, amaterskim predstavama (takmičili smo se za najbolju amatersku grupu Crne Gore predstavom „Ljubav na mjesečini“ poljskog pisca Bramštetera). Okupljao sam muljanske omladince, napravili smo prvi bokeljski jedrenjak „šambek“ i te godine smo osvojili prvo mjesto – kaže Ilko.
Prisjeća se kako je za Bokeljsku noć pravio delfina, leptira, dva puta pravio je Eskima, imao je „Potrošačku korpu“, „Muljanski bokun“, „Ni mačke nisu više što su bile“.... Kad su bili izbori 2002. godine napravio je „Stub srama“ i glasačku kutiju iz koje viri „šipak“.
– Trebalo je hrabrosti to napraviti – kaže Ilko Marović. Nekad je, kaže, sve to bilo na volonterskoj osnovi, danas ih finansijski podstiče Kulturni centar, a važno je da se tradicija nastavlja i da sve to rade zbog „gušta“. M.D.Popović

---

Brod sa tri latinska jedra
Šambek je brod sa tri latinska jedra, koji je mogao ići uz vetar, te je tokom 18. vijeka korišćen na Sredozemnom moru kao transportni kao brzi ratni brod. Vesla su mu služila samo kao pomoćni pogon. Osnovni alžirski model (sredozemni tigar), pred kraj 18. vijeka, Bokelji su prepravili i koristili ga kao trgovački i kao ratni brod. Takav brod je koristio i kapetan Petar Želalić, koji je Turcima oteo najveći ratni brod tog vremena „Veliku Sultaniju” i na njemu otplovio na Maltu gdje je dočekan sa velikim vojnim počastima. Građani podigli, vandali polomili
Spomenik mletačkome duždu Pietru Duodu u prirodnoj veličini, u odjeći toga doba, sa čipkanim žaboom i kratkim pantalonama uz koje idu svilena čarape, ali sa vojničkom kacigom na koju rukom pokazuje, podigli su kotorski građani 1691. godine. U narodu je bio poznat kao „Bižanto“, pošto je prikazivao civilnu osobu. Ovaj prekrasni kip jedinstven u vajarstvu svoga doba bio je postavljen između palače Bizanti i crkve sv. Nikole Mornara. U proljeće 1945.godine grupa vandala je uništila kip Pijetra Duoda Bižanta, reljef sa mletačkim lavom, austrougarski grb i natpis piramidu ispod sata, grb palate Beskuća i još mnogo drugih spomenika, čije su ostatke bacili u more.